Νάξος (μέρος 1ο)

Καλό μήνα!!! Έφτασε και ο Σεπτέμβριος, δυστυχώς! Για να αποχαιρετίσουμε και αυτό το καλοκαίρι το post που επέλεξα να ανεβάσω είναι σχετικό με τις καλοκαιρινές διακοπές. Ένα μικρό αφιέρωμα στην Νάξο, στον τόπο, τους ανθρώπους της, τα καλούδια της και τις αναμνήσεις που μας αφήνει και που θα μας συντροφέψουν μέχρι το επόμενο καλοκαίρι!!! 

Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Κυκλάδων και ο πληθυσμός του ανέρχεται σήμερα στους 20.000 κατοίκους. Κοντινοί προορισμοί από τη Νάξο είναι η Πάρος, η Μύκονος, η Αμοργός και το σύμπλεγμα των νησιών των μικρών Κυκλάδων, που αποτελείται κυρίως από τη Δονούσα, τα Κουφονήσια, τη Σχοινούσα, την Κέρο, την Ηράκλεια, καθώς και από κάποιες μικρότερες νησίδες. Οι κάτοικοι της Νάξου ασχολούνται πέρα από τον τουρισμό και με άλλες εργασίες. Το νησί παράγει οπωροκηπευτικά, τυροκομικά προϊόντα, λάδι, κρασί, ούζο, λικέρ κίτρου, υπάρχουν λατομεία μαρμάρου στο νησί και κάποιοι από τους κατοίκους του ασχολούνται με την αγγειοπλαστική. Η Νάξος, βέβαια είναι γνωστή στους περισσότερους από εμάς για τη μεγάλη ποικιλία των τυροκομικών της. Ποιος δεν γνωρίζει το αρσενικό Νάξου, με τη δυνατή και μοναδική του γεύση; Άλλα τυριά της περιοχής είναι η γραβιέρα, η μυζήθρα, η ξινομυζήθρα, το λαδότυρο, το ξινότυρο και το ανθότυρο Νάξου. Τα περισσότερα τυριά παράγονται από αιγοπρόβειο γάλα, πλην της γραβιέρας που παράγεται από αγελαδινό. 

Το λικέρ κίτρου, έχει επίσης μεγάλη παράδοση στη Νάξο. Κάθε Σεπτέμβριο συλλέγονται τα φύλλα από τα δέντρα, αποστάζονται και τα αιθέρια έλαια που βγαίνουν αναμειγνύονται με οινόπνευμα. Προστίθεται ζάχαρη, νερό και φυτικές χρωστικές. Το λικέρ Κίτρου έχει τρεις εκδοχές. Βγαίνει σε πράσινο που είναι και το πιο ελαφρύ και γλυκό, σε κίτρινο και σε διαφανή, το οποίο περιέχει και το περισσότερο αλκοόλ.

Το πρώτο οινοπνευματοποιείο της Νάξου, βρίσκεται στο χωρίο Χαλκί (την παλιά πρωτεύουσα του νησιού) και ανήκει στην οικογένεια Βαλληνδρά. Από το 1896 ο Μάρκος Βαλληνδράς παράγει εκεί το “Κίτρον Νάξου”. Παλαιότερα, το λικέρ εξάγονταν στην Αμερική, στην Αίγυπτο, τη Ρωσία και τη Μικρά Ασία, σε αντίθεση με σήμερα που ενώ η ζήτηση είναι μεγάλη, δυστυχώς η πρώτη ύλη δεν επαρκεί για να τη καλύψει.

Οστόσο το αποστακτήρειο της οικογένειας Βαλληνδρά, συνεχίζει την παράδοση, παράγοντας το εξαιρετικό του προϊόν στις σύγχρονες πλέον εγκαταστάσεις του, καθώς το παλιό εμφιαλωτήριο είναι ανοιχτό για το κοινό και μπορεί όποιος θέλει ξεναγηθεί στους χώρους του και να γευτεί το μοναδικό “Κίτρον”.

Κάνοντας μια βόλτα στο Χαλκί, μπορεί να θαυμάσει κανείς την αρχιτεκτονική των σπιτιών, να περιπλανηθεί στα στενά του χωριού, να αγοράσει χειροποίητες μαρμελάδες, λικέρ, υφαντά, κεραμικά, να πιεί το καφεδάκι του κάτω από τη μεγάλη κληματαριά και να επισκεφτεί το πιο παλιό παραδοσιακό καφενεδάκι του Γαλάνη με το σπιτικό γαλακτομπούρεκο.

Ανηφορίζοντας ανατολικά από το Χαλκί, βρίσκεται το χωριό Απείρανθος ή το μαρμάρινο χωριό, όπως λέγεται. Μαρμάρινο γιατί το μάρμαρο κυριαρχεί παντού, από το σπίτια μέχρι τους δρόμους του χωριού. Τα σπίτια του είναι πετρόκτιστα και η αρχιτεκτονική του βαθιά επηρεασμένη από τους Ενετούς κατακτητές. Η διάλεκτος των κατοίκων μοιάζει πολύ με την κρητική γι’ αυτό λέγεται ότι οι πρόγονοι των Απεραθιτών είναι Κρήτες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό πριν 4 αιώνες περίπου. Η άλλη εκδοχή είναι ότι η καταγωγή τους κρατά από τη Μικρά Ασία. Η αλήθεια είναι ότι οι ηλικιωμένοι είναι μαυροφορεμένοι από την κορφή ως τα νύχια και μιλούν Κρητικά, τι άλλο, λοιπόν, θα μπορούσαν να είναι?

Εκτός της όμορφης αρχιτεκτονικής, των παραδοσιακών καφενείων, της φιλοξενίας των κατοίκων και του ωραίου φαγητού, την Απείρανθο αξίζει να την επισκεφτείτε και λόγω των μουσείων της, καθώς έχει πέντε (αρχαιολογικό, λαογραφικό, γεωλογικό, φυσικής ιστορίας, εικαστικών τεχνών).

Ξέχασα να σας πω ότι το λεκανοπέδιο της Τραγαίας, όπου βρίσκονται πολλά χωριά, ανάμεσα τους το Χαλκί και η Φιλότη, ονομάστηκε από τους αρχαιολόγους Μικρός Μυστράς γιατί έχει αναρίθμητα μικρά βυζαντινά εκκλησάκια και εκκλησίες που βρίσκονται κρυμμένα εδώ και εκεί. Μια από τις βυζαντινές εκκλησίες που μπορείτε να επισκεφτείτε και πραγματικά αξίζει τον κόπο γιατί δεν νομίζω πως έχετε ξαναδεί κάτι παρόμοιο, είναι η εκκλησίας της Παναγίας της Δροσιανής που χρονολογείτε κατά τον 6^ο με 7^ο αιώνα μ.Χ.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι οι κούροι της Νάξου. Οι κούροι είναι αγάλματα που πιθανολογείται ότι παριστάνουν κάποιον θεό. Οι δυο βρίσκονται στο περιοχή Φλεριό, ενώ ο τρίτος βρίσκεται στο χωριό Απόλλωνα.  Στο Φλεριό οι επισκέπτες μπορούν να έχουν πρόσβαση μόνο στον έναν, ο οποίος ξεπερνάει σε ύψος τα 5 μέτρα και βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος με σπασμένο ένα κομμάτι του σώματος του. Λέγεται ότι οι κούροι είναι ημιτελής γιατί προφανώς θα υπήρξε κάποια δυσκολία στη μεταφορά τους και έτσι οι τεχνίτες τους παράτησαν εκεί, καθώς τα αγάλματα τοποθετούνταν πρώτα στο χώρο για τον οποίο προοριζόταν και οι τεχνίτες τα αποτελείωναν εκεί. Ο κούρος που βρίσκεται στο χωριό Απόλλωνα είναι ο μεγαλύτερος σε ύψος και φτάνει τα 10 μέτρα, είναι επίσης εγκαταλειμμένος, ημιτελής και πιθανόν να παριστάνει το θεό Διόνυσο.

Επιστρέφοντας στη χώρα πρέπει να επισκεφτείτε την Πορτάρα και να απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα. Η Πορτάρα είναι η πύλη του ναού του θεού Απόλλωνα, που έμεινε ημιτελής και που σύμφωνα με την μυθολογία εκεί άφησε ο Θησέας την Αριάδνη, κατά την επιστροφή τους στην Αθήνα. Ο μύθος λέει ότι όταν η Αριάδνη βοήθησε τον Θησέα να σκοτώσει το Μινώταυρο, εκείνος της υποσχέθηκε να τη πάρει μαζί του. Έκαναν μια στάση στη Νάξο για λίγο, η Αριάδνη βγήκε από το πλοίο, χωρίς να την αντιληφτεί κανείς και αποκοιμήθηκε στη Παλάτια (στο νησάκι που βρίσκεται σήμερα η Πορτάρα). Το πλοίο έφυγε με προορισμό την Αθήνα και όταν αντιλήφθηκαν την απουσία της ήταν πλέον αργά. Έτσι, ο θεός Διόνυσος βρήκε την Αριάδνη και την έκανε γυναίκα του.

Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε όσα περισσότερα μέρη μπορείτε  και να κάνετε μπάνιο στα γαλαζοπράσινα και παγωμένα νερά της νοτιοδυτικής ακτής του νησιού, όπως είναι οι παραλίες του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Προκοπίου, της Αγίας Άννας, της Πλάκας κ.ά.

Τελειώνω με τα όσα μπόρεσα να συγκρατήσω από τη ξενάγηση μας στο νησί, λέγοντας σας ότι η περιοχή του Κάστρου στη Χώρα σίγουρα θα σας μαγέψει με τα όμορφα αρχοντικά, τα καλντερίμια και τα μαγαζάκια που ξεφυτρώνουν σε κάθε γωνιά.

Και να μην ξεχνιόμαστε, ε? Να πάτε στο “Μεταξύ μας” για ουζάκι που έχει ωραίο φαγητό και οικονομικό, στο “Μεζές 2” στη παραλία της χώρας , στο “Waffle House” για βάφλα ή κρέπα, στο “L’Osteria” για ιταλικό εκπληκτικό φαγητό, με διαφορετικό μενού καθημερινά, στο “Ραντεβού” για πρωινό και όπου αλλού εμείς δεν πήγαμε!!! Πάρτε αρσενικό Νάξου, πάρτε Κίτρο, δοκιμάστε γούνα (ψάρι λιαστό), χταποδάκι λιαστό και ότι άλλο σας προτείνουν.